แปรงฟันให้ลูก เริ่มได้ตอนไหน ? ฟันน้ำนมใครว่าไม่สำคัญ

ลูกยังน้อยต้องแปรงฟันให้ลูกหรือเปล่า ? ฟันน้ำนมลูกยังไม่ขึ้นก็สามารถช่วยลูกดูแลสุขภาพช่องปากได้ ไม่ควรปล่อยไว้ เพราะไม่มีฟันขึ้น อาจเสี่ยงทำให้มีการสะสมของแบคทีเรีย ซึ่งอันตรายต่อทารกมาก แปรงฟันให้ทารกแบบไหน เลือกแปรงอย่างไร เรามีคำตอบ

ควรแปรงฟันให้ลูกตอนอายุเท่าไหร่ ?

หนึ่งในคำถามของคุณแม่ที่ยังสงสัยว่าในเมื่อฟันชุดแรกที่ขึ้นมาของลูกเป็นฟันน้ำนม ก่อนที่จะมีฟันแท้ขึ้นมาทดแทนในภายหลัง แล้วยังจำเป็นไหมที่ต้องแปรงฟันให้กับทารกน้อย หากสุดท้ายแล้วฟันน้ำนมก็ต้องหลุดออกอยู่ดี แต่สิ่งหนึ่งที่ผู้ปกครองต้องรู้ คือ หากฟันน้ำนมมีปัญหา หรือไม่แข็งแรงหลุดก่อนกำหนด จะทำให้โครงสร้างของฟันแท้ที่ขึ้นมามีปัญหาตามไปด้วย ดังนั้นถึงแม้จะเป็นฟันน้ำนมก็ต้องดูแลให้ดี เพื่อให้ฟันหลุดไปตามวัย และทำให้ฟันแท้มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น

โดยฟันน้ำนมของทารกจะขึ้นในช่วงอายุเฉลี่ยที่ 6 เดือน และจะมีจำนวน 20 ซี่ ในช่วงเด็กอายุ 2 ปี จากนั้นหากดูแลฟันน้ำนมได้อย่างถูกต้อง ฟันน้ำนมจะหลุดไปเองตามเวลา เมื่อลูกมีอายุ 6 – 12 ปี

บทความที่เกี่ยวข้อง : เทคนิค! สอนลูกอาบน้ำ ทำอย่างไร? ไม่ให้ลูกงอแง

วิดีโอจาก : Hormone for Kids

จะแปรงฟันให้ลูกได้อย่างไร ?

ทารกน้อยไม่สามารถใช้แปรงสีฟันแบบผู้ใหญ่ได้อยู่แล้ว จากข้อมูลของ สมาคมทันตแพทย์สำหรับเด็กแห่งสหรัฐอเมริกา (American Academy of Pediatric Dentistry) สรุปไว้ว่าถึงแม้ทารกจะยังไม่สามารถแปรงฟันแบบผู้ใหญ่ได้ แต่การรักษาความสะอาดในช่องปากยังสำคัญ อีกทั้งการเตรียมตัวไว้ก่อน จะทำให้ลูกเกิดความเคยชินมากขึ้น เมื่อต้องแปรงฟันจริง ๆ ในอนาคต โดยหลักในการแปรงฟันให้ทารกน้อยนั้น มีดังนี้

• ก่อนที่ฟันที่แรกจะขึ้น : สามารถใช้ผ้านิ่ม ๆ ชุบน้ำต้มสุก หรือผ้าก๊อซเปียกเช็ดเบา ๆ บริเวณเหงือก และลิ้นของทารก เนื่องจากหากปล่อยให้ลิ้นมีฝ้าสีขาว นั่นคือแหล่งสะสมของเชื้อโรค และเพื่อสร้างความคุ้นเคย และรักษาความสะอาดภายในช่องปากตั้งแต่ยังเนิ่น ๆ
• ฟันน้ำนมซี่แรกขึ้น : เมื่ออายุราว 6 เดือน ฟันน้ำนมจะขึ้นมา สามารถทำความสะอาดได้ ด้วยการแปรงฟันให้เด็กด้วยแปรงสำหรับเด็ก โดยให้ใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ เพราะจะช่วยลดโอกาสฟันผุได้ถึง 15 – 30 %

ข้อมูลของ สมาคมทันตแพทย์ทั่วไปอเมริกัน (Academy of General Dentistry) กล่าวว่าผู้ปกครองควรช่วยลูกแปรงฟันจนกว่าลูกแข็งแรงพอ และมีพัฒนาการที่จะเรียนรู้การแปรงฟันด้วยตนเองได้ ซึ่งโดยปกติแล้วลูกจะพร้อมเมื่ออายุประมาณ 5 ปีขึ้นไป แต่ผู้ปกครองอาจให้ลูกลองฝึก ลองจับแปรงเองได้ในช่วงอายุ 3 ปี เพื่อสร้างความคุ้นชิน โดยมีคุณพ่อคุณแม่คอยช่วยเหลือ

การเลือกแปรงสีฟันให้เหมาะกับลูกน้อย

ทารกไปจนถึงช่วงวัยเด็กเล็ก 6 ปี มีหลักการเลือกแปรงสีฟันเพื่อนำมาใช้ในเด็กแต่ละวัยที่แตกต่างกัน เพราะมีความต่างในเรื่องของจำนวนของฟัน และความพร้อมของช่องปาก หากเลือกผิด อาจทำให้เกิดอันตราย หรือทำความสะอาดได้ไม่ดี โดยให้โฟกัสจุดสำคัญ ดังนี้

• ช่วง 6 เดือน – 3 ปี : เป็นช่วงของฟันน้ำนมที่เริ่มขึ้น และน่าจะครบทุกซี่แล้ว ในช่วงวัยนี้ควร เลือกแปรงสีฟันลักษณะหน้าตัด ตรงส่วนของขนแปรงต้องอ่อนนุ่ม มีจำนวนขนแปรง 3 x 4-6 แถว ส่วนยาสีฟันควรเลือกให้มีฟลูออไรด์ ใช้ในปริมาณพอแตะให้ชื้น หรือขนาดเท่าเมล็ดข้าวสารเท่านั้น
• เด็กอายุ 3 – 6 ปี : ช่วงอายุนี้ให้เลือกแปรงสีฟันหน้าตัด ส่วนตรงขนแปรงยังคงให้มีความอ่อนนุ่ม มีจำนวนขนแปรง 4 x 7-8 แถว ใช้ร่วมกับยาสีฟันชนิดที่มีฟลูออไรด์ ในช่วงนี้ให้ใช้ขนาดเท่าเมล็ดข้าวโพด หรือเท่ากับความกว้างของหน้าตัดแปรงสีฟันได้เลย
• เด็กอายุ 6 ปีขึ้นไป : ให้เลือกแปรงสีฟันหน้าตัด และตรงขนแปรงอ่อนนุ่ม มีขนาดที่เหมาะสมกับขนาดของช่องปากลูก ใช้ร่วมกับยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์ ในตอนนี้สามารถใช้ขนาดเท่าความยาวของหน้าตัดแปรงฟันหลังได้

พาลูกไปพบทันตแพทย์ได้ตอนไหน ?

ในช่วงวัยที่เร็วที่สุด คือ 6 เดือน ที่เริ่มมีฟันน้ำนมขึ้น เนื่องจากผู้ปกครองอาจต้องการคำแนะนำในการดูแลรักษาฟันของลูกน้อย และการตรวจดูสุขภาพช่องปากของลูกเบื้องต้น แพทย์จะสามารถแนะนำการเลือกใช้อุปกรณ์ในการแปรงฟัน และวิธีแปรงฟันอย่างละเอียดได้ รวมไปถึงคำแนะนำในการปรับเปลี่ยนรูปแบบของการบริโภคอาหาร ซึ่งต้องเปลี่ยนไปจากเดิมเมื่อลูกมีฟันน้ำนมขึ้นแล้ว

การดูแลฟันน้ำนมของลูกไม่ใช่แค่การแปรงฟัน

การแปรงฟันให้ลูกเป็นหนึ่งในการดูแลสุขภาพช่องปากให้ทารกในระดับเบื้องต้นอยู่แล้ว แต่การดูแลยังไม่จบเพียงแค่การแปรงฟัน เพราะยังมีหลายเรื่องที่ต้องให้ความสนใจ เพื่อไม่ให้ทารกน้อยเสี่ยงต่อการเกิดเชื้อโรคภายในช่องปาก นำมาซึ่งฟันแท้ที่ไม่แข็งแรง และสุขภาพช่องปากที่ไม่ดี ดังนี้

• ควรเลี่ยงให้เด็กกินนมมื้อดึก เพราะจะทำให้เกิดความเสี่ยงฟันผุ จากแบคทีเรียทำปฏิกิริยากับน้ำตาลในนม สามารถกัดกร่อนทำลายฟันให้ผุได้
• เมื่อฟันน้ำนมผุ ไม่ควรปล่อยไว้ เพราะคิดว่าไม่สำคัญ เนื่องจากหากสูญเสียฟันน้ำนม จะทำให้เด็กทานอาหารได้น้อยลง ส่งผลเสียต่อพัฒนาการ และยังทำให้ฟันแท้ขึ้นมาไม่เป็นระบบจนเกทับกัน เป็นต้น
• เด็กเล็กควรแปรงฟันขั้นต่ำ 2 ครั้ง / วัน ในตอนเช้า และก่อนนอน สามารถแปรงมากกว่านั้นได้ เช่น ในตอนกลางวัน
• ควรให้ทารกเลิกดูดขวดนมตอนอายุ 1 ปี เพราะเสี่ยงทำให้ฟันผุได้ หากเด็กไม่สามารถเลิกได้จนอายุ 4 ปี จะทำให้โครงสร้างของกระดูกขากรรไกร และฟันบริเวณหน้าบนยื่นได้ด้วย

การดูแลสุขภาพช่องปากของลูกน้อยตั้งแต่วัยทารก สามารถช่วยลดความเสี่ยงของการสะสมของเชื้อโรคได้เป็นอย่างดี เพื่อให้ผู้ปกครองสามารถมั่นใจได้ว่าลูกน้อยจะปลอดภัยตลอดการเติบโตในทุกพัฒนาการ

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ

พัฒนาการทารก 12 เดือน เป็นอย่างไร ทารกที่กำลังเข้าสู่วัยซน

6 เทคนิคสอนลูกขี่จักรยาน กิจกรรมแสนสนุกแถมสุขภาพดี

5 วิธีแก้ปัญหาเมื่อ ลูกทำร้ายตัวเองเวลาโมโห ก่อนสายเกินไป

ที่มา : 1, 2, 3, 4